قوت و فرصت ها محیط زیست استان گلستان

نقاط قوت در بخش محیط زیست طبیعی

- وجود پارك ملي گلستان به عنوان يك ذخيره گاه زيستكره در استان .

- قرار گرفتن سطح وسيعي از استان به عنوان مناطق تحت مديريت سازمان محيط زيست

- وجود اكوسيستم خشكي وآبي به عنوان ذخيره گاه زيستكره.

 - وجود زيستگاه با ارزش گونه سمندر ايراني ( گونه اندمیک ) در غار شيرآباد

- وجود زیستگاه با ارزش روباه ترکمنی ( گونه اندمیک شده ) در دشت  گرگان و ترکمن صحرا

- زیستگاه با ارزش جنگل های پهن برگ هیرکانی به عنوان ذخیره ژنی بازمانده از دوران سوم زمین شناسی

-  زيستگاه با ارزش پسته وحشي ( قازانقايه ، مراوه تپه )

- ـ زيستگاه با ارزش توده يكپارچه بلوط دشت شاد

ـ تنوع پوشش گياهي در استان در سطوح و رده بندي هاي مختلف با توجه به اقليم متنوع و مناسب استان .

ـ كشت گياهان زراعي شاخص از خانواده غلات و دانه های روغنی  در استان ( پنبه – سویا ، آفتاب گردان ،  گندم و جو و ...)

ـ وجود 76 درصد خانواده  از گونه های  گياهي کشوردر استان

-  وجود97 خانواده گياه دارويي در استان

ـ دارا  بودن جنگلهاي متنوع و گسترده در جنوب استان از غرب به شرق

ـ وجود ذخيره گاه هاي جنگلي مانند سرخدار و شمشاد در استان

ـ وجود پاركهاي جنگلي متعدد در استان

ـ تنوع زيستي غنی  در سطوح گونه هاي حيات وحش ( پستانداران- پرندگان ، دوزیستان و خزندگان  و حشرات در استان )

-  وجود گونه های مختلف از ماهیان خاویاری به عنوان فسیل زنده در آبهای خلیج گرگان

ـ وجود كوه هاي مرتفع و قلل با ارتفاعي بيش از 3000 متر از سطح درياهاي آزاد

ـ وجود خاكهاي با ارزش از لحاظ كشاورزي در مناطق مياني استان

ـ كنترل سيلابهاي مخرب در حوزه هائي كه عمليات اجرايي آن به اتمام رسيده است از جمله حوزه غازمحله كردكوي

ـ وجود سه رودخانه اصلي قره سو- گرگانرود و اترك و سرشاخه هاي آنها در بخشهاي جنوبي- مياني و شمالي استان

ـ شكل زمين در استان به گونه اي است كه رودخانه ها از شرق به غرب و از جنوب به شمال استان جاري مي با-شند ـ تأثير مثبت بر اقليم منطقه گرم و خشك شمال استان با توجه به تالابهاي متعدد وجود تالاب های بین المللی  از جمله گميشان- آلاگل- آجي گل و آلما گل و ...

- احتمال انتقال آب مازاد استان مازندران و گلستان

ـ احداث سد دوستي در مسير رودخانه مرزي اترك بين ايران و تركمنستان

ـ ميزان بارندگي مناسب در طول سال

ـ وجود يخچالها و چشمه سارها و آبشارهاي طبيعي در استان .

ـ وجود جاذبه هاي طبيعي طبیعت گردی  شامل :

ـ جنگلها ( پارك ملي گلستان- سرخدار- شمشاد )

ـ كوهستانها ( قلل درازنو- تلنبار- شاهوار- گاو كوه- گاوكشان- شاهكوه- قلعه موران)

ـ تالابهاي بين المللي( گميشان- آلاگل- آجي گل- آلماگل- اينجه و .... )

ـ وجود گل فشانها ( اينچه- نفتجه- گل فشانهاي دريائي غرب تالاب گوميشان )

ـ وجود غارهاي طبيعي ( شيرآباد- گنج خانه درازنو ) و....

ـ آبشارها شامل ( لوه- شيرآباد- كبودوال- باران كوه- آق سو- آبشار پارك- زيارت و ... ) باقرآباد توسكستان- گل راميان

-  وجود چشم اندازها ( دشت تركمن صحرا- درازنو- قلعه موران- نهارخوران و ... ) گرامابدشت- محمدآباد  و راميان

ـ جزاير و سواحل دريائي ( آشوراده- سواحل خليج گرگان مانند بندرگز و بندرتركمن و گميشان )

ـ چشمه سارها ( چشمه آبگرم زيارت- چشمه زاو- چشمه قورتو پارك ملي گلستان- دوبرار سفيد چشمه- ريگ چشمه- چشمه قلقلي- چشمه بلبل- يخ چشمه- سرخ چشمه و ... )

فرصت ها در بخش محیط زیست طبیعی

- امكان توسعه گردشگري و بخصوص طبیعت گردی  با توجه به ويژگيهاي طبيعي استان مثل مناطق چهارگانه ،تالابهاي بين‌الملي و سواحل درياي خزروخليج گرگان

- امكان برقراري ارتباط گردشگري جامع با كشورهاي همسايه آسياي ميانه

- امكان افزايش اشتغال با توجه به استعدادهاي سرزمین در  استان

- وجود جاده آسيائي غرب به شرق و جنوب به شمال براي توسعه طبیعت گردی

- ايجاد خط‌ كشي رالي با هدف اكوتوريسم در سواحل استان

- وجود فرودگاه و راه‌اهن براي مقاصد طبیعت گردی

- فرصت  پژوهشهاي علمي با توجه به شرايط مناسب زيستگاههاي تحت مديريت

- ايجاد شرايط طبیعت گردی  در زيستگاههاي تحت مدیریت استان

- اجراي پروژه‌هاي تغذيه مصنوعي سفره‌هاي آب زيرزميني

- كنترل جريانات سطحي از طريق احداث سازه‌هاي آب و بهره‌برداري از آنها

- اجراي طرحهاي بيابان‌زدايي در مناطق شمالي استان با تكيه برپناهگاه‌ها و زيستگاههاي و حوش.

- اجراي طرحهاي مديريت تالابها و مناطق چهارگانه.

- امكان توسعه زيستگاهي آبي (تالابها) بيشتر با توجه به زمين‌هاي آبگيري از رودخانه‌ مرزي اترك و طغيان‌ها.

- مطالعات و پژوهش دقيق بر روي بسياري از گونه‌هاي گياهي

- انجام مطالعات پژوهشي و علمي بر روي گونه ها‌ي شاخص و حمايت شده استان به علت وجود آنها در مناطق تحت مديريت

- ايجاد مطالعات جهت تعيين بهترين نوع كشت و كاربري آن در استان

- كاشت گياهان  بومي و مناسب بر روي تپه‌هاي لسي جهت جلوگيري از رانش و لغزش ايجاد زيستگاههاي وحوش

- توليد مستمر علوفه از مراتع

- توليد گياهان دارويي و صنعتي

- ايجاد توليد محصولات فرعي از مراتع نظير پرورش زنبور عسل و … .

- ايجاد سايتهاي آموزشي و پژوهشي براي علاقمندان به  گونه‌هاي مختلف جانوري و گياهي در استان مثل (موزه‌هاي جانوري، باغ‌وحش ، باغ پرندگان و وحش)

- ايجاد فرصت هاي طبیعت گردی با استفاده از تنوع جانوري در استان

- ایجاد سایت پرنده نگری در تالاب های استان

- استفاده از قابليت دشت تركمن صحرا براي توسعه فعاليت‌هاي پرورش آهو، شترمرغ، شتر با حداقل پيامدهاي زيست محيطي.

- احداث سدهاي خاكي در سرشاخه ها جهت كنترل سيل و رسوب و تغديه سفره‌هاي آب، زيرزميني و نيز ايجاد آب‌بندها و كانالهاي مناسب

- توسعه مشاركت مردمي در اجراي پروژه‌هاي آبخيزداري

- ايجاد اشتغال در بين مردم حوزه‌هاي طرحهای آبخيزداري

- استفاده از روشهاي بيولوژيك در جهت مقابله با آفات كشاورزي

- تدوين سياست‌هاي مشخص در راستاني يكپارچه نمودن اراضي كشاورزي

- ايجاد يك تالاب  با شرايط زيستي مناسب در منطقه صوفيكم جهت حمايت از گونه‌هاي جانوري در معرض خطر و حمايت شده استان.

- ايجاد فضاهاي گردشگری  مناسب در مناطق تالابي با توجه به رعايت نمودن حفظ شرايط زيستي و اكولوژي منطقه

نقاط قوت در بخش محیط زیست انسانی

- وجود مجتمع هاي صنعتي جهت استقرار صنايع

- وجود مراكز آموزش عالي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان و كادر متخصص و محقق محيط زيست

- وجود آزمايشگاه مجهز با كادر متخصص و مجرب در اداره كل محيط زيست

- تجهيز اكثر مجتمع ها و بيش از 75 درصدواحدهاي صنعتي مجهز به سيستم تصفيه و كنترل آلودگي

- تاسيس موسسه بازيافت و دفع بهداشتي مواد زائد جامد استان

- استقرار واحدهای آلاینده در زیر گروه کشاورزی در خارج از  اماکن مسکونی و طرح های هادی روستایی و شهری

- گرايش صنايع استان جهت اخذ مجوز ايزو 14000 ( سيستم مديريت زيست محيطي )

- مصوبه هيات وزيران مبني براستقرار صنايع در مجتمع هاي صنعتي استان

- وجود واحد كشتارگاههاي طيور صنعتي در استان

- وجود واحدهاي بازيافت پلاستيك و كاغذ

– الزام قانوني جهت تهيه گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي جهت پروژه هاي بزرگ عمراني

- عدم آلودگي تالابهاي بين المللي استان شامل آلاگل , آلماگل , آجي گل و گميشان

- وجود شبكه گاز رساني  و گاز سوز شدن چندين مجتمع و واحدهاي صنعتي

- توان بالاي رودخانه گرگانرود جهت تصفيه طبيعي آلاينده ها

- توسعه و گسترش شهرکها و نواحی صنعتی جهت استقرار صنایع

- وجود مجتمع های صنعتی هنخوان با کشاورزی (صنایع تبدیلی و تکمیلی)

- وجود چندین واحد تولید حشرات مفید (انسکتاریوم) در استان جهت مبارزه بیولوژیک با آفات زراعی

- گسترش جایگاههای CNG در تمامی شهرها

- احداث ایستگاههای معاینه فنی خودروهای سبک در اکثر شهرها

- احداث ایستگاههای معاینه فنی خودروهای سنگین در دو شهر گرگان و گنبد

- احداث و بهره برداری از پارکینگهای خودرو در شهرها خصوصا در مرکز استان (پارکینگهای طبقاتی)

- وجود اتوماسیون اداری در ادارات

- بهره برداری از تصفیه خانه های شهری در 5-4 شهر بزرگ استان

- احداث واحد تصفیه دوم روغن سوخته با فرآیند پاک

فرصت‌ها در بخش  محیط زیست انسانی

-الزام تهيه گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي براي صنايع مشمول تهيه گزارش

-وجود پروژه الويت دار دولت  ( مديريت پسماندها) در استان گلستان

-استفاده از آئين نامه اجرايي بند ج ماده 104 و 134 قانون برنامه سوم توسعه جهت جلوگيري از آلودگي ها

- تبصر 1 ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده مبني بر وصول عوارض از واحد هاي آلوده كننده محيط زيست

- بند د ماده 45 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت جهت بهسازی و بهبود وضعیت زیست محیطی

نقاط قوت در بخش آموزش و مشارکت مردمی :

-وجود سازمانهای غیر دولتی که منابع انسانی داوطلبانه و جذب منابع مالی با هزینه پایین جهت انجام فعالیتهای معین دارند و خودجوش بودن تشکل ها و پایبندی به اصول خود که اغلب اهداف خیرخواهانه و بشر دوستانه دارند و دارای انعطاف پذیری بالا و دور بودن از بوروکراسی اداری می باشند.

- وجود 17 تشکل فعال در سطح استان و اجرای برنامه های آموزشی عمومی و همایش ها با همکاری و مشارکت آنها (استفاده از توان وميزان علاقه همياران و تشكلها  با ساماندهي  منظم آنان بعنوان مربي آموزش زيست محیطی)

- مجهز بودن  اداره کل به امکانات آموزشی مناسب نظیر فضای آموزشی و ابزارهای آموزشی نوین

-همکاری خوب صداو سیما و سایر رسانه های استانی در جهت تهیه و پخش برنامه های زیست محیطی

-وجود مراکز آموزش عالی در استان شامل دانشگاههای دولتی – دانشگاه آزاد- پیام نور و...

-وجود موزه تاریخ طبیعی در استان که انواع نمونه های پستاندار – خزنده – آبزی را که در سطح استان زیست می کند در معرض دید همگان قرار می دهد .

-جوان بودن جمعیت استان که زمینه را برای فراگیری آموزشهای لازم فراهم نموده .

-افزايش علاقمندان به طبيعت و حفظ محيط زيست با توجه به حضور گسترده و فعال مردم در فعاليتهاي گوناگون اجتماعي ، زيست محيطي

- اشتياق و  استقبال مسئولين استان دربخش  دولتي و غير دولتي مانند ( نهضت سواد آموزي ، سازمان بهزيستي ، سازمان دانش آموزي ، سازمان ملي جوانان ، جمعيت هلال احمر آموزش و پرورش ، دانشگاهها  و بسياري از صنايع استان ) براي شركت در برنامه هاي بازسازي و آموزشي زيست محيطي دراستان

-حضور گسترده مسئولين ارگانهاي مختلف  استان در مراسمات زيست محيطي كه به عنوان الگو مي تواند اثرات آموزشي بسياري را در گروه هاي سني پايين تر ايجاد نمايد 

-وجود بيش از ( 500 ) نفر هميار محيط زيست در استان كه نشانگر ميزان و درجه علاقمندي مردم استان به مسائل زيست محيطي مي باشد

-افزایش جمعيت زنان و وجود 44 تشكل غير دولتي زنان در استان وقابليت بالاي آنها در اثرگذاري بر روي فرزندان براي  آموزش درمسائل گوناگون از جمله رعايت وحفظ محيط زيست

 - وجود افراد متخصص و صاحب نظر مرتبط با مسائل زيست محيطي درسطح استان

-وجود پتانسيل بالقوه طبيعي واقتصادي و فرهنگي در استان جهت جذب نيروهاي انساني در امر مشاركت  زيست محيطي وآموزش عملي وحضوري درمناطق

-گسترش و افزايش فناوري اطلاعات ( it)  در استان

-تهيه انواع كتب ، بروشور ، نشريات وپوستر به منظور افزايش آگاهي واطلاع رساني زيست محيطي

-تجهیز کتابخانه های مراکز آموزش عالی کتابخانه های عمومی در استان جهت افزایش اطلاعات زیست محیطی

-اطلاع رساني در شناسايي مراكز مستعد گردشگري و اكوتوريسم و تلاش در جهت گسترش اين صنعت در سطح استان

- استفاده از توان و پتانسيل شوراهاي اسلامي روستاهاي حواشي مناطق حفاظت شده و پارك ملي بعنوان بخشي از بر نامه آموزشي واطلاع رساني دوسويه  درزمينه مسائل زيست محيطي ومشاركتي مردمي

– وجود مراكز آموزش تخصصي ( جنگلداري و محيط زيست در استان )

- ارتباط و اطلا ع رساني به مدارس ومهدهاي كودك به عنوان اولويت برنامه هاي اطلاع رساني

فرصت ها در بخش آموزش و مشارکت مردمی :

- استفاده از توان وپتانسيل بالاي نيروي  بسيجيان  علاقمند به محيط زيست در امر آموزش و حفاظت از محيط زيست  

-   استفاده از وجود مراكز علمي ( دانشگاهها و موسسات پژوهشي ) كه در استان حدود 16 مركز علمي دولتي و غير دولتي وجود دارد جهت آموزش وترويج فرهنگ زيست محيطي 

- تدريس رشته  محيط زيست در دانشگاههاي استان واستفاده از نيروهاي تحصيل كرده محيط زيست مي تواند نقش ارزنده اي را در افزايش آگاهي عمومي و متخصصين ايفا نمايد .

-  وجود  پتانسيل بالقوه طبيعي و اقتصادي و تاريخي  استان در زمينه گردشگري ، ميراث فرهنگي ، اماكن مذهبي و مناطق و جاذبه هاي طبيعي استان ( وجود اكوسيستم هاي غني آبي و خشكي ، آبي : تالابهاي بين المللي ، آلا گل ، آجي گل ، الما گل ، گميشان ، رودخانه هاي اترك ، گرگانرود ، قره سو و 000وهمچنين مناطق حفاظت شده جهان نما ، پارك ملي گلستان ، خليج گرگان ، شبه جزيره ميانكاله ، نواحي دشتي تركمن صحرا و غيره )

- استفاده از مكانهاي تجمع عمومي مردم مانند : پاركها ، مساجد، اردوگاهها ، استاديومهاي ورزشي وغيره جهت ارائه مطالب و آموزشهاي زيست محيطي

-  استفاده از تجربه   تشكلهاي غير دولتي به منظورآموزش زيست محيطي مهدهاي كودك و دانش آموزان مدارس

- استفاده از توان و پتانسيل شوراهاي اسلامي بخش شهر و روستا در جهت استفاده به منظور فعاليتهاي زيست محيطي

- استفاده از فعاليتهاي دانش آموزي كه در مدارس صورت مي گيرد مانند برگزاري مسابقات ، روزنامه ديواري ، عكاسي ، نقاشي و شناسايي دانش آموزان نمونه در زمينه محيط زيست و حتي تشكيل يك ( كميته محيط زيست مدرسه) مي تواند بسيار در ايجاد علاقه و انگيزه در دانش آموزان موثر باشد .

- استفاده از خانه هاي بهداشت روستايي ، درمانگاه هاي شهري جهت آموزش زيست محيطي مانند : شناساندن بيماريها وبيان ارتباط بيماري باآلودگي محيط زيست

- استفاده بهينه از توان ( 225 ) تشكل غير دولتي وابسته به سازمانهاي ملي جوانان، بهزيستي ، و محيط زيست ،  تشكل زنان و بيش از (1000) هميار محيط زيست

- استفاده از امكانات سازمانها و ارگانهايي كه فعاليت هاي موازي با محيط زيست وطبيعت انجام ميدهندمانند : بهداشت محيط ، موسسه بازيافت، جهاد كشاورزي بخش جنگل ومراتع وشيلات براي آموزش و حفظ محيط زيست

- استفاده موثر از رسانه هاي جمعي وگروهي داخلي استان (صدا و سيماي استاني ، مطبوعات محلي وروزنامه ها و هفته نامه ها ) در جهت پوشش خبري ، تبليغي ، اطلاع رساني ،پخش و درج آگاهي وتيزر تلويزيوني با موضوعات زيست محيطي

- استفاده موثر از فن آوري اطلاعات در عرصه اطلاع رساني ،آموزش وحفاظت از محيط زيست

- استفاده از نهاد هاي آموزشي مانند : مدارس ، مهدهاي كودك جهت اثر گذاري بيشتر در آموزش و ترويج فرهنگ عمومي

- دارا بودن مرز آبي به طول صد كيلومتر با درياي خزر در نواحي شمال غربي استان

- وجود جاده ارتباطي آسيايي بين شمال و شرق كشور بهره برداري در جهت توسعه و گسترش اكوتوريسم

نقاط قوت و فرصتها منابع مالی ، منابع انسانی استان :

• وجود پرسنل متخصص و ماهر .
• وجود مراکز آموزشی عالی ودانشگاهی ( دانشگاه منابع طبیعی استان ، دانشگاه آزاد و ... )  .
• آموزش پذیر بودن منابع زیست محیطی استان .
• پاسخگویی خوب و مناسب به ارباب رجوع و مراجع ذیصلاح .