قوت و فرصت ها محیط زیست استان گلستان
نقاط قوت در بخش محیط زیست طبیعی
- وجود پارك ملي گلستان به عنوان يك ذخيره گاه زيستكره در استان .
- قرار گرفتن سطح وسيعي از استان به عنوان مناطق تحت مديريت سازمان محيط زيست
- وجود اكوسيستم خشكي وآبي به عنوان ذخيره گاه زيستكره.
- وجود زيستگاه با ارزش گونه سمندر ايراني ( گونه اندمیک ) در غار شيرآباد
- وجود زیستگاه با ارزش روباه ترکمنی ( گونه اندمیک شده ) در دشت گرگان و ترکمن صحرا
- زیستگاه با ارزش جنگل های پهن برگ هیرکانی به عنوان ذخیره ژنی بازمانده از دوران سوم زمین شناسی
- زيستگاه با ارزش پسته وحشي ( قازانقايه ، مراوه تپه )
- ـ زيستگاه با ارزش توده يكپارچه بلوط دشت شاد
ـ تنوع پوشش گياهي در استان در سطوح و رده بندي هاي مختلف با توجه به اقليم متنوع و مناسب استان .
ـ كشت گياهان زراعي شاخص از خانواده غلات و دانه های روغنی در استان ( پنبه – سویا ، آفتاب گردان ، گندم و جو و ...)
ـ وجود 76 درصد خانواده از گونه های گياهي کشوردر استان
- وجود97 خانواده گياه دارويي در استان
ـ دارا بودن جنگلهاي متنوع و گسترده در جنوب استان از غرب به شرق
ـ وجود ذخيره گاه هاي جنگلي مانند سرخدار و شمشاد در استان
ـ وجود پاركهاي جنگلي متعدد در استان
ـ تنوع زيستي غنی در سطوح گونه هاي حيات وحش ( پستانداران- پرندگان ، دوزیستان و خزندگان و حشرات در استان )
- وجود گونه های مختلف از ماهیان خاویاری به عنوان فسیل زنده در آبهای خلیج گرگان
ـ وجود كوه هاي مرتفع و قلل با ارتفاعي بيش از 3000 متر از سطح درياهاي آزاد
ـ وجود خاكهاي با ارزش از لحاظ كشاورزي در مناطق مياني استان
ـ كنترل سيلابهاي مخرب در حوزه هائي كه عمليات اجرايي آن به اتمام رسيده است از جمله حوزه غازمحله كردكوي
ـ وجود سه رودخانه اصلي قره سو- گرگانرود و اترك و سرشاخه هاي آنها در بخشهاي جنوبي- مياني و شمالي استان
ـ شكل زمين در استان به گونه اي است كه رودخانه ها از شرق به غرب و از جنوب به شمال استان جاري مي با-شند ـ تأثير مثبت بر اقليم منطقه گرم و خشك شمال استان با توجه به تالابهاي متعدد وجود تالاب های بین المللی از جمله گميشان- آلاگل- آجي گل و آلما گل و ...
- احتمال انتقال آب مازاد استان مازندران و گلستان
ـ احداث سد دوستي در مسير رودخانه مرزي اترك بين ايران و تركمنستان
ـ ميزان بارندگي مناسب در طول سال
ـ وجود يخچالها و چشمه سارها و آبشارهاي طبيعي در استان .
ـ وجود جاذبه هاي طبيعي طبیعت گردی شامل :
ـ جنگلها ( پارك ملي گلستان- سرخدار- شمشاد )
ـ كوهستانها ( قلل درازنو- تلنبار- شاهوار- گاو كوه- گاوكشان- شاهكوه- قلعه موران)
ـ تالابهاي بين المللي( گميشان- آلاگل- آجي گل- آلماگل- اينجه و .... )
ـ وجود گل فشانها ( اينچه- نفتجه- گل فشانهاي دريائي غرب تالاب گوميشان )
ـ وجود غارهاي طبيعي ( شيرآباد- گنج خانه درازنو ) و....
ـ آبشارها شامل ( لوه- شيرآباد- كبودوال- باران كوه- آق سو- آبشار پارك- زيارت و ... ) باقرآباد توسكستان- گل راميان
- وجود چشم اندازها ( دشت تركمن صحرا- درازنو- قلعه موران- نهارخوران و ... ) گرامابدشت- محمدآباد و راميان
ـ جزاير و سواحل دريائي ( آشوراده- سواحل خليج گرگان مانند بندرگز و بندرتركمن و گميشان )
ـ چشمه سارها ( چشمه آبگرم زيارت- چشمه زاو- چشمه قورتو پارك ملي گلستان- دوبرار سفيد چشمه- ريگ چشمه- چشمه قلقلي- چشمه بلبل- يخ چشمه- سرخ چشمه و ... )
فرصت ها در بخش محیط زیست طبیعی
- امكان توسعه گردشگري و بخصوص طبیعت گردی با توجه به ويژگيهاي طبيعي استان مثل مناطق چهارگانه ،تالابهاي بينالملي و سواحل درياي خزروخليج گرگان
- امكان برقراري ارتباط گردشگري جامع با كشورهاي همسايه آسياي ميانه
- امكان افزايش اشتغال با توجه به استعدادهاي سرزمین در استان
- وجود جاده آسيائي غرب به شرق و جنوب به شمال براي توسعه طبیعت گردی
- ايجاد خط كشي رالي با هدف اكوتوريسم در سواحل استان
- وجود فرودگاه و راهاهن براي مقاصد طبیعت گردی
- فرصت پژوهشهاي علمي با توجه به شرايط مناسب زيستگاههاي تحت مديريت
- ايجاد شرايط طبیعت گردی در زيستگاههاي تحت مدیریت استان
- اجراي پروژههاي تغذيه مصنوعي سفرههاي آب زيرزميني
- كنترل جريانات سطحي از طريق احداث سازههاي آب و بهرهبرداري از آنها
- اجراي طرحهاي بيابانزدايي در مناطق شمالي استان با تكيه برپناهگاهها و زيستگاههاي و حوش.
- اجراي طرحهاي مديريت تالابها و مناطق چهارگانه.
- امكان توسعه زيستگاهي آبي (تالابها) بيشتر با توجه به زمينهاي آبگيري از رودخانه مرزي اترك و طغيانها.
- مطالعات و پژوهش دقيق بر روي بسياري از گونههاي گياهي
- انجام مطالعات پژوهشي و علمي بر روي گونه هاي شاخص و حمايت شده استان به علت وجود آنها در مناطق تحت مديريت
- ايجاد مطالعات جهت تعيين بهترين نوع كشت و كاربري آن در استان
- كاشت گياهان بومي و مناسب بر روي تپههاي لسي جهت جلوگيري از رانش و لغزش ايجاد زيستگاههاي وحوش
- توليد مستمر علوفه از مراتع
- توليد گياهان دارويي و صنعتي
- ايجاد توليد محصولات فرعي از مراتع نظير پرورش زنبور عسل و … .
- ايجاد سايتهاي آموزشي و پژوهشي براي علاقمندان به گونههاي مختلف جانوري و گياهي در استان مثل (موزههاي جانوري، باغوحش ، باغ پرندگان و وحش)
- ايجاد فرصت هاي طبیعت گردی با استفاده از تنوع جانوري در استان
- ایجاد سایت پرنده نگری در تالاب های استان
- استفاده از قابليت دشت تركمن صحرا براي توسعه فعاليتهاي پرورش آهو، شترمرغ، شتر با حداقل پيامدهاي زيست محيطي.
- احداث سدهاي خاكي در سرشاخه ها جهت كنترل سيل و رسوب و تغديه سفرههاي آب، زيرزميني و نيز ايجاد آببندها و كانالهاي مناسب
- توسعه مشاركت مردمي در اجراي پروژههاي آبخيزداري
- ايجاد اشتغال در بين مردم حوزههاي طرحهای آبخيزداري
- استفاده از روشهاي بيولوژيك در جهت مقابله با آفات كشاورزي
- تدوين سياستهاي مشخص در راستاني يكپارچه نمودن اراضي كشاورزي
- ايجاد يك تالاب با شرايط زيستي مناسب در منطقه صوفيكم جهت حمايت از گونههاي جانوري در معرض خطر و حمايت شده استان.
- ايجاد فضاهاي گردشگری مناسب در مناطق تالابي با توجه به رعايت نمودن حفظ شرايط زيستي و اكولوژي منطقه
نقاط قوت در بخش محیط زیست انسانی
- وجود مجتمع هاي صنعتي جهت استقرار صنايع
- وجود مراكز آموزش عالي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان و كادر متخصص و محقق محيط زيست
- وجود آزمايشگاه مجهز با كادر متخصص و مجرب در اداره كل محيط زيست
- تجهيز اكثر مجتمع ها و بيش از 75 درصدواحدهاي صنعتي مجهز به سيستم تصفيه و كنترل آلودگي
- تاسيس موسسه بازيافت و دفع بهداشتي مواد زائد جامد استان
- استقرار واحدهای آلاینده در زیر گروه کشاورزی در خارج از اماکن مسکونی و طرح های هادی روستایی و شهری
- گرايش صنايع استان جهت اخذ مجوز ايزو 14000 ( سيستم مديريت زيست محيطي )
- مصوبه هيات وزيران مبني براستقرار صنايع در مجتمع هاي صنعتي استان
- وجود واحد كشتارگاههاي طيور صنعتي در استان
- وجود واحدهاي بازيافت پلاستيك و كاغذ
– الزام قانوني جهت تهيه گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي جهت پروژه هاي بزرگ عمراني
- عدم آلودگي تالابهاي بين المللي استان شامل آلاگل , آلماگل , آجي گل و گميشان
- وجود شبكه گاز رساني و گاز سوز شدن چندين مجتمع و واحدهاي صنعتي
- توان بالاي رودخانه گرگانرود جهت تصفيه طبيعي آلاينده ها
- توسعه و گسترش شهرکها و نواحی صنعتی جهت استقرار صنایع
- وجود مجتمع های صنعتی هنخوان با کشاورزی (صنایع تبدیلی و تکمیلی)
- وجود چندین واحد تولید حشرات مفید (انسکتاریوم) در استان جهت مبارزه بیولوژیک با آفات زراعی
- گسترش جایگاههای CNG در تمامی شهرها
- احداث ایستگاههای معاینه فنی خودروهای سبک در اکثر شهرها
- احداث ایستگاههای معاینه فنی خودروهای سنگین در دو شهر گرگان و گنبد
- احداث و بهره برداری از پارکینگهای خودرو در شهرها خصوصا در مرکز استان (پارکینگهای طبقاتی)
- وجود اتوماسیون اداری در ادارات
- بهره برداری از تصفیه خانه های شهری در 5-4 شهر بزرگ استان
- احداث واحد تصفیه دوم روغن سوخته با فرآیند پاک
فرصتها در بخش محیط زیست انسانی
-الزام تهيه گزارش ارزيابي اثرات زيست محيطي براي صنايع مشمول تهيه گزارش
-وجود پروژه الويت دار دولت ( مديريت پسماندها) در استان گلستان
-استفاده از آئين نامه اجرايي بند ج ماده 104 و 134 قانون برنامه سوم توسعه جهت جلوگيري از آلودگي ها
- تبصر 1 ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده مبني بر وصول عوارض از واحد هاي آلوده كننده محيط زيست
- بند د ماده 45 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت جهت بهسازی و بهبود وضعیت زیست محیطی
نقاط قوت در بخش آموزش و مشارکت مردمی :
-وجود سازمانهای غیر دولتی که منابع انسانی داوطلبانه و جذب منابع مالی با هزینه پایین جهت انجام فعالیتهای معین دارند و خودجوش بودن تشکل ها و پایبندی به اصول خود که اغلب اهداف خیرخواهانه و بشر دوستانه دارند و دارای انعطاف پذیری بالا و دور بودن از بوروکراسی اداری می باشند.
- وجود 17 تشکل فعال در سطح استان و اجرای برنامه های آموزشی عمومی و همایش ها با همکاری و مشارکت آنها (استفاده از توان وميزان علاقه همياران و تشكلها با ساماندهي منظم آنان بعنوان مربي آموزش زيست محیطی)
- مجهز بودن اداره کل به امکانات آموزشی مناسب نظیر فضای آموزشی و ابزارهای آموزشی نوین
-همکاری خوب صداو سیما و سایر رسانه های استانی در جهت تهیه و پخش برنامه های زیست محیطی
-وجود مراکز آموزش عالی در استان شامل دانشگاههای دولتی – دانشگاه آزاد- پیام نور و...
-وجود موزه تاریخ طبیعی در استان که انواع نمونه های پستاندار – خزنده – آبزی را که در سطح استان زیست می کند در معرض دید همگان قرار می دهد .
-جوان بودن جمعیت استان که زمینه را برای فراگیری آموزشهای لازم فراهم نموده .
-افزايش علاقمندان به طبيعت و حفظ محيط زيست با توجه به حضور گسترده و فعال مردم در فعاليتهاي گوناگون اجتماعي ، زيست محيطي
- اشتياق و استقبال مسئولين استان دربخش دولتي و غير دولتي مانند ( نهضت سواد آموزي ، سازمان بهزيستي ، سازمان دانش آموزي ، سازمان ملي جوانان ، جمعيت هلال احمر آموزش و پرورش ، دانشگاهها و بسياري از صنايع استان ) براي شركت در برنامه هاي بازسازي و آموزشي زيست محيطي دراستان
-حضور گسترده مسئولين ارگانهاي مختلف استان در مراسمات زيست محيطي كه به عنوان الگو مي تواند اثرات آموزشي بسياري را در گروه هاي سني پايين تر ايجاد نمايد
-وجود بيش از ( 500 ) نفر هميار محيط زيست در استان كه نشانگر ميزان و درجه علاقمندي مردم استان به مسائل زيست محيطي مي باشد
-افزایش جمعيت زنان و وجود 44 تشكل غير دولتي زنان در استان وقابليت بالاي آنها در اثرگذاري بر روي فرزندان براي آموزش درمسائل گوناگون از جمله رعايت وحفظ محيط زيست
- وجود افراد متخصص و صاحب نظر مرتبط با مسائل زيست محيطي درسطح استان
-وجود پتانسيل بالقوه طبيعي واقتصادي و فرهنگي در استان جهت جذب نيروهاي انساني در امر مشاركت زيست محيطي وآموزش عملي وحضوري درمناطق
-گسترش و افزايش فناوري اطلاعات ( it) در استان
-تهيه انواع كتب ، بروشور ، نشريات وپوستر به منظور افزايش آگاهي واطلاع رساني زيست محيطي
-تجهیز کتابخانه های مراکز آموزش عالی کتابخانه های عمومی در استان جهت افزایش اطلاعات زیست محیطی
-اطلاع رساني در شناسايي مراكز مستعد گردشگري و اكوتوريسم و تلاش در جهت گسترش اين صنعت در سطح استان
- استفاده از توان و پتانسيل شوراهاي اسلامي روستاهاي حواشي مناطق حفاظت شده و پارك ملي بعنوان بخشي از بر نامه آموزشي واطلاع رساني دوسويه درزمينه مسائل زيست محيطي ومشاركتي مردمي
– وجود مراكز آموزش تخصصي ( جنگلداري و محيط زيست در استان )
- ارتباط و اطلا ع رساني به مدارس ومهدهاي كودك به عنوان اولويت برنامه هاي اطلاع رساني
فرصت ها در بخش آموزش و مشارکت مردمی :
- استفاده از توان وپتانسيل بالاي نيروي بسيجيان علاقمند به محيط زيست در امر آموزش و حفاظت از محيط زيست
- استفاده از وجود مراكز علمي ( دانشگاهها و موسسات پژوهشي ) كه در استان حدود 16 مركز علمي دولتي و غير دولتي وجود دارد جهت آموزش وترويج فرهنگ زيست محيطي
- تدريس رشته محيط زيست در دانشگاههاي استان واستفاده از نيروهاي تحصيل كرده محيط زيست مي تواند نقش ارزنده اي را در افزايش آگاهي عمومي و متخصصين ايفا نمايد .
- وجود پتانسيل بالقوه طبيعي و اقتصادي و تاريخي استان در زمينه گردشگري ، ميراث فرهنگي ، اماكن مذهبي و مناطق و جاذبه هاي طبيعي استان ( وجود اكوسيستم هاي غني آبي و خشكي ، آبي : تالابهاي بين المللي ، آلا گل ، آجي گل ، الما گل ، گميشان ، رودخانه هاي اترك ، گرگانرود ، قره سو و 000وهمچنين مناطق حفاظت شده جهان نما ، پارك ملي گلستان ، خليج گرگان ، شبه جزيره ميانكاله ، نواحي دشتي تركمن صحرا و غيره )
- استفاده از مكانهاي تجمع عمومي مردم مانند : پاركها ، مساجد، اردوگاهها ، استاديومهاي ورزشي وغيره جهت ارائه مطالب و آموزشهاي زيست محيطي
- استفاده از تجربه تشكلهاي غير دولتي به منظورآموزش زيست محيطي مهدهاي كودك و دانش آموزان مدارس
- استفاده از توان و پتانسيل شوراهاي اسلامي بخش شهر و روستا در جهت استفاده به منظور فعاليتهاي زيست محيطي
- استفاده از فعاليتهاي دانش آموزي كه در مدارس صورت مي گيرد مانند برگزاري مسابقات ، روزنامه ديواري ، عكاسي ، نقاشي و شناسايي دانش آموزان نمونه در زمينه محيط زيست و حتي تشكيل يك ( كميته محيط زيست مدرسه) مي تواند بسيار در ايجاد علاقه و انگيزه در دانش آموزان موثر باشد .
- استفاده از خانه هاي بهداشت روستايي ، درمانگاه هاي شهري جهت آموزش زيست محيطي مانند : شناساندن بيماريها وبيان ارتباط بيماري باآلودگي محيط زيست
- استفاده بهينه از توان ( 225 ) تشكل غير دولتي وابسته به سازمانهاي ملي جوانان، بهزيستي ، و محيط زيست ، تشكل زنان و بيش از (1000) هميار محيط زيست
- استفاده از امكانات سازمانها و ارگانهايي كه فعاليت هاي موازي با محيط زيست وطبيعت انجام ميدهندمانند : بهداشت محيط ، موسسه بازيافت، جهاد كشاورزي بخش جنگل ومراتع وشيلات براي آموزش و حفظ محيط زيست
- استفاده موثر از رسانه هاي جمعي وگروهي داخلي استان (صدا و سيماي استاني ، مطبوعات محلي وروزنامه ها و هفته نامه ها ) در جهت پوشش خبري ، تبليغي ، اطلاع رساني ،پخش و درج آگاهي وتيزر تلويزيوني با موضوعات زيست محيطي
- استفاده موثر از فن آوري اطلاعات در عرصه اطلاع رساني ،آموزش وحفاظت از محيط زيست
- استفاده از نهاد هاي آموزشي مانند : مدارس ، مهدهاي كودك جهت اثر گذاري بيشتر در آموزش و ترويج فرهنگ عمومي
- دارا بودن مرز آبي به طول صد كيلومتر با درياي خزر در نواحي شمال غربي استان
- وجود جاده ارتباطي آسيايي بين شمال و شرق كشور بهره برداري در جهت توسعه و گسترش اكوتوريسم
نقاط قوت و فرصتها منابع مالی ، منابع انسانی استان :
- وجود پرسنل متخصص و ماهر .
- وجود مراکز آموزشی عالی ودانشگاهی ( دانشگاه منابع طبیعی استان ، دانشگاه آزاد و ... ) .
- آموزش پذیر بودن منابع زیست محیطی استان .
- پاسخگویی خوب و مناسب به ارباب رجوع و مراجع ذیصلاح .